Levenslessen van de herfst

Het leven bestaat, net als in de natuur, uit seizoenen. Voor alles is een tijd. Een tijd van zomer en een tijd van winter. Een tijd om blij te zijn en een tijd om te huilen. Het is goed om de tijd te leven zoals die is. Zit je in een winterse tijd? Probeer er dan niet krampachtig een zomer van te maken, maar doorleef die winter. Dat geldt voor je gevoel, voor je leven, voor relaties. Elk seizoen kent zijn mooie kanten en zijn uitdagingen. Alles doorleven kost je misschien wat, maar levert je ook een voller leven op en mooie dingen die je anders zou missen.

De bladeren vallen inmiddels van de bomen, de dagen worden korter en de nachten kouder. Kortom, het is herfst. Wat kan de herfst ons leren voor de herfstige seizoenen in ons leven?

De herfst leert ons om op te ruimen

Mijn man snoeide laatst de boom in onze tuin. Het is een prachtige boom, maar hij begon onze tuin zo’n beetje over te nemen. Een researchrondje op het internet leerde mij dat er in elk seizoen planten en bomen gesnoeid kunnen worden (een levensles op zich). In de herfst snoei je de dingen om ze voor te bereiden op de winter. Om ervoor te zorgen dat ze later weer kunnen bloeien. Je verwijdert dode bladeren, uitgebloeide knoppen en verwilderde takken. Planten die te groot zijn geworden, scheur je af of herplant je. Een tuin winterklaar maken, betekent opruimen. Een boom laat zijn bladeren vallen en maakt ruimte voor de nieuwe. Opruimen zorgt voor leegte, maar ook voor ruimte.

In een herfstperiode kan het goed zijn om ruimte te gaan maken. Welke bezigheden, gewoonten of gedachten zijn wat verwilderd en kun je opnieuw bekijken? Wat kan er misschien beter opgeruimd worden, verplaatst of gesnoeid? Probeer eens van een afstandje naar je leven te kijken en te bezien wat kan blijven en wat niet. Juist ook die dingen die vanzelfsprekend zijn. Voegen ze nog wat toe? Is er ballast die je misschien beter overboord kan zetten?

Soms voelt het goed om op te ruimen, soms is het lastig om los te laten. De herfst leert ons dat loslaten oké is. De ruimte die ontstaat, kan misschien wat leeg voelen. De kunst is om die leegte toe te staan, om die niet meteen op te vullen met nieuwe onrust. In de leegte is ruimte voor nieuwe dingen. Of misschien is de ruimte ook wel goed voor nu.

De herfst leert ons afscheid nemen

De herfst neemt afscheid. Afscheid van de zomer, waarin alles groen en bloeiend en zonovergoten was. Wel eens in een bos gestaan, terwijl de bomen in volle herfstkleuren staan? Overweldigend prachtig, toch? En misschien tegelijkertijd ook een beetje triest, omdat je weet dat het snel daarna weg is en onherroepelijk het begin van de koudere tijden? Dat is precies de paradox van de herfst.

Afscheid nemen is tegelijkertijd pijnlijk en prachtig, een bittere schoonheid. Het betekent dat iets van waarde was. Het krijgt betekenis omdat het eindig is. Zit je in een herfstseizoen? Moet je afscheid nemen van mensen, werk, gezondheid of iets anders? Neem er de tijd voor. Dat mag. De herfst laat zien dat er een seizoen is voor afscheid en rouwen.

Afscheid nemen kan lastig zijn. Je laat iets achter of je wordt achtergelaten. Rouwen hoort niet alleen bij overlijden, hoewel dat een heel intense en onherroepelijke vorm van afscheid is. Dat kan ook bij het loslaten van een relatie, het verbreken van een vriendschap, het opzeggen van een baan of ontslag, het verlies van vertrouwen. Bij bijna alles wat je verliest, hoort een mini-rouwprocesje. En dat is oké. En voelt jouw afscheid of verlies meer als een kille winter, zonder mooie kanten? Ook dat is oké. Tijd nemen voor afscheid betekent dat er daarna weer ruimte is voor nieuwe dingen. Voor lente.

Je kunt ook afscheid nemen van een fase. Toen ik klaar was met studeren, voelde ik een leegte. Deze tijd kwam nooit meer terug. Terwijl ik best zin had om te werken en wel klaar was met het onregelmatige leven, de vieze studentenkeukens en het feit dat studeren nooit af is. Hetzelfde ervoer ik toen ik een relatie kreeg (vaarwel, single leven), ging trouwen, een kind kreeg. En nu zie ik hetzelfde gebeuren met mijn zoontje: die babytijd komt nooit meer terug. En tegelijkertijd brengt elke nieuwe fase haar eigen mooie dingen.

De herfst leert ons verzamelen

In een mensenleven lopen seizoenen niet altijd lineair. Als je je nu in een herfst bevindt, hoef je niet per se daarna af te stevenen op een winter. Maar elk leven, elke relatie kent ook zijn winters. Nu wordt een winter vaak als synoniem gebruikt voor een nare periode, terwijl ik denk dat een winters seizoen ook zijn eigen charmes heeft. De winter is een tijd om te verstillen en vertragen, om uit te rusten en uit te zien. Maar de winter kan ook bar zijn en koud, een tijd om te volharden. Dan is het goed als je wat bagage op zak hebt. De winter komt vanzelf. Dat klinkt dreigend, maar dat is het niet. Het wordt namelijk ook vanzelf weer lente. Dat is het mooie van seizoenen. Niets duurt voor eeuwig.

De herfst leert ons om te verzamelen. In de herfst hebben we net een zomer gehad, met bloei en oogst. Het is een goede tijd voor stilstaan en reflectie. Waar ben je dankbaar voor? Op welke goede tijden, ervaringen en ontmoetingen kun je terugkijken? Wat neem je daaruit mee? Maar ook: welke dingen heb je geleerd om je winters op te kunnen vangen? Ken je de dingen die jou blij maken, de dingen die jou helpen in lastige tijden?

Probeer eens voor jezelf te verwoorden wat jou steunt en energie geeft (en wie!), wat je valkuilen zijn en hoe je die kan ondervangen. Wees je in je relatie (dat kan elke relatie zijn, niet alleen een liefdesrelatie) eens extra bewust van de dingen die je in elkaar waardeert, de dingen die jullie helpen om verbonden te zijn en jullie gezamenlijke herinneringen. Het helpt je om bewust dankbaar te zijn en ten volle te leven.

Zo heeft de herfst haar mooie en uitdagende kanten, met haar kleurige bomen en motregens, knisperende blaadjes en modderpoelen. De herfst leert ons opruimen en loslaten, afscheid nemen en verzamelen, reflecteren en dankbaar zijn. Wat leert de herfst jou?

Door Myrthe van Milligen