Interview Gitta van Haagen

Leren leven vanuit vertrouwen in jezelf en elkaar

In haar Praktijk voor Levenskunst in Castricum begeleidt therapeute Gitta van Haagen al jarenlang cliënten. Die kloppen bij haar aan omdat ze last hebben van bijvoorbeeld depressie, burn-out, boosheid of zinloosheid. Ze begeleidt ze naar een bestaan dat meer in overeenstemming is met de werkelijkheid. “Steeds opnieuw blijkt dat men leeft vanuit een overlevingsmechanisme dat is geïnternaliseerd in de vroege jeugd. Men lijdt niet aan de traumatische ervaring zelf, maar aan de manier waarop die wordt weggeduwd vanuit de onbewuste overtuiging dat de situatie van toen nog steeds voortduurt. Die overlevingsmechanismen uiten zich ook sterk in relaties. In welke vorm dan ook.”

Traumatische ervaringen bij kinderen

Voor het jonge, kwetsbare, totaal afhankelijke kind is een ervaring al gauw traumatisch. Dat komt doordat het zenuwstelsel van zo’n kleintje nog niet voldoende ontwikkeld is, laat staan zijn of haar ratio. Zo’n kleintje kan niet begrijpen wat er gebeurt, al is het zoiets simpels als wanneer moeder niet direct komt wanneer het huilt omdat het honger heeft. Of in plaats van voeding een speen geeft om het te troosten. Gitta: “Voor het kindje is voorspelbaarheid en veiligheid (naast voeding natuurlijk) het allerbelangrijkste. De eerst verzorgenden, meestal vader en moeder, moeten daarvoor zorgen. Hun directe, liefdevolle nabijheid is noodzakelijk zodat het zenuwstelsel van het kleintje zich kan ontspannen. Dat is een voorwaarde voor gezonde ontwikkeling. Wanneer dat onvoldoende gebeurt, en dat gebeurt altijd onvoldoende, dat is nu eenmaal zo bij ons mensen, ontwikkelt het kleintje noodzakelijke overlevingsstrategieën. Een overlevingsstrategie is dan bijvoorbeeld: nóg harder huilen… nóg beter je best doen, dan komt mamma wel. Zo neemt zo’n kleintje als het ware de verantwoordelijkheid voor wat het nodig heeft op de eigen schouders. Een onmogelijke opgave.”

Burn-out & Depressie

Volgens Gitta ontstaat zo ook een burn-out: “Die wordt veroorzaakt door gevoelens van hoop en vrees, boosheid, teleurstelling en onzekerheid. Het lichaam staat continu onder spanning. In de mind is het idee ontstaan van ‘als ik heel erg mijn best doe en hard werk, komt die waardering wel, dan red ik het wel, dan kan ik eindelijk ontspannen.’ Contact met het lichaam is er niet meer. Bij depressie is er ook zoiets aan de hand. De overtuiging van dat je het toch niet kan, heeft dan de overhand genomen.”

Past Reality Integration & Somatic Experience

In haar sessies maakt Gitta vooral gebruik van Past Reality Integration (PRI). PRI is gebaseerd op wat hierboven is uitgelegd. Het is vooral een bewustzijnsleer waarbij vastgeroeste overlevingsstrategieën – die zich uiten in lichamelijke reacties, overtuigingen en gedragingen – voelbaar en zichtbaar worden gemaakt. Daarnaast maakt Gitta gebruik van Somatic Experiencing (SE) interventies. Vaak zijn die nodig om de cliënt te helpen om uit het hoofd en in het lichaam te komen, waar je gevoel zit weggestopt. Gitta: “Anders blijf je gevangen zitten in een mind die rondjes draait. In de valse hoop dat die gedachten en de bijbehorende gedragingen verlossing bieden, terwijl die verlossing er in feite allang is: de levensbedreigende ervaring van vroeger is immers voorbij? Waar je nu last van hebt zijn juist die overlevingsstrategieën, de behoefte aan controle bijvoorbeeld.”

Nieuwsgierigheid in plaats van wantrouwen

Gitta werkt ook graag met dromen: “Dromen laten vaak zien waar je in je leven tegenaan loopt, waar en hoe je je afsluit. Ze laten ook vaak zien waar een opening is. Ze zijn een reflectie van waar je staat in je leven.”

“Eigenlijk gaat het altijd om hetzelfde. Ieder mens streeft uiteindelijk naar vrijheid, naar een leven in harmonie met jezelf en de mensen, de wereld om je heen. Maar gebrek aan vertrouwen en de drang naar controle steken daar een stokje voor. Onzekerheid echter is de essentie van leven. Je weet immers niet wat de dag van morgen brengt.

Zeker in deze tijd van groeiend wantrouwen is leren leven vanuit vertrouwen in jezelf en elkaar een voorwaarde om een leefbare samenleving te bouwen. Een open houding, nieuwsgierigheid in plaats van wantrouwen. Daar doe ik het voor.”

Bekijk het profiel van Gitta van Haagen op Balansportaal

PS. Gitta is opgeleid als PRI-therapeut en is als zodanig jarenlang ook leertherapeut en supervisor geweest. Zij heeft geen opleiding in SE-therapie. Haar kennis van en ervaring daarmee haalt ze uit de regelmatige samenwerking met haar dochter Iris Maier, die lichaamsgericht therapeut en SE-therapeut is.